‘सातौँ ऋतु’ उपन्यासमा अग्रभूमिनिर्माण {Foreground construction in the novel 'Seventh Season'}

Abstract

यो लेख ध्रुवचन्द्र गौतमद्वारा लिखित ‘सातौँ ऋतु’ उपन्यास अन्तर्गत अग्रभूमि निर्माणको विश्लेषणमा आधारित छ । अग्रभूमि निर्माणका प्रमुख उपकरण समानान्तरता र विचलनको परिचय दिई सातौँ ऋतु उपन्यासमा रहेका समानान्तरता र विचलनको विश्लेषण गर्नु यस लेखको प्रमुख उद्देश्य हो । पुस्तकालयीय अध्ययन प्रक्रियाबाट तथ्य सङ्कलन गरी सातौँ ऋतु उपन्यासलाई प्राथमिक स्रोत तथा सैद्धान्तिक पुस्तकहरूलाई द्वितीयक स्रोतका रूपमा लिइएको यस लेखमा वर्णनात्मक विधिको उपयोग गरिएको छ । विश्लेष्य उपन्यासमा मानक व्याकरणका मान्यतामा सीमित नबनी साहित्यिक कृतिलाई कलात्मक र सार्थक तुल्याउन शैलीविज्ञानमा स्थापित अग्रभूमि निर्माणका उपकरणको यथोचित उपयोग भएको पाइयो । कृतिगत उद्धरणको विश्लेषणपछि भाषिक एकाइहरूको पुनरावृत्तिमूलक प्रयोग र विचलनयुक्त भाषाले सो उपन्यासको प्रस्तुतिलाई प्रभावकारी बनाएका छन् भने अभिव्यक्ति पनि पात्रानुकूल रहेको देखिएको छ । विचलनयुक्त प्रयोगमा आधिक्य रहेको विश्लेष्य उपन्यास विचलनका कारणले थप कलात्मक बनेको छ । साहित्यको समालोचनामा अग्रभूमिनिर्माणको यो विश्लेषण एउटा नवीन आयाम हुन सक्ने अपेक्षा गरिएको छ ।