नेपाली भाषा शिक्षणमा सम्प्रेषणात्मक भाषा शिक्षण पद्धतिको औचित्य

Abstract

यो अध्ययनले नेपालका शैक्षिक सन्दर्भमा सम्प्रेषणात्मक भाषा शिक्षण विधिको प्रभावकारिता र चुनौतीहरूको विश्लेषण गरेको छ। अनुसन्धानले मुख्य रूपमा सम्प्रेषणात्मक भाषा शिक्षण विधिले विद्यार्थीहरूको भाषाशिक्षण प्रक्रियामा, शिक्षकहरूको अनुभवमा र कक्षा कक्षको वातावरणमा के कस्तो प्रभाव पार्दछ भन्ने कुरामा केन्द्रित छ। सम्प्रेषणात्मक भाषा शिक्षण एक आधुनिक शिक्षण विधि, संवाद र विद्यार्थी केन्द्रित शिक्षणमा जोड दिन्छ, जुन परम्परागत व्याकरण अनुवाद विधिको तुलनामा धेरै भिन्न छ, जुन नेपालका शैक्षिक प्रणालीमा प्रचलित छ। यस अध्ययनमा गुणात्मक अनुसन्धान विधिहरू, जस्तै शिक्षक र विद्यार्थीहरूको साक्षात्कार र कक्षा अवलोकन, प्रयोग गरिएको छ। प्राप्त नतिजाहरूले देखाएका छन् कि सम्प्रेषणात्मक भाषा शिक्षण विधिले विद्यार्थीहरूको संवादात्मक क्षमता, आत्मविश्वास र भाषा सिक्ने रुचिमा महत्त्वपूर्ण सुधार ल्याएको छ । यसले कक्षा कक्षको वातावरणमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याएको छ, जसले विद्यार्थीहरूको सक्रिय सहभागिता र सहकार्य बढाएको छ। तथापि, शिक्षक तालिमको अभाव, शैक्षिक सामग्रीको कमी र परम्परागत शिक्षण विधिहरूको निरन्तरता जस्ता चुनौतीहरूले सम्प्रेषणात्मक भाषा शिक्षण विधिको पूर्ण कार्यान्वयनमा अवरोध पुर्याएका छन्। अन्तमा यस अध्ययनले पुष्टि गरेको छ कि सम्प्रेषणात्मक भाषा शिक्षण विधि नेपालको शैक्षिक सन्दर्भमा प्रभावकारी र आशाजनक विधि हो, यद्यपि यसको सफलता शिक्षिकाको तालिम, शैक्षिक सामग्रीको उपलब्धता र परम्परागत विधिहरूसँगको समन्वयमा निर्भर गर्दछ। थप अध्ययन र अनुसन्धानले सम्प्रेषणात्मक भाषा शिक्षण विधिको दीर्घकालीन प्रभाव र कार्यान्वयनमा थप सुस्पष्टता ल्याइएको छ ।