शिवपुराणोक्तशैवसाधना शैवदर्शनञ्च

Abstract

प्रस्तुतेऽस्मिन् लेखे योगाचार्यस्य भगवतः शिवस्य महन्महत्त्वं तत्सम्बद्धा विविधाः साधनाश्च प्रतिपादिताः सन्ति । एवञ्च शिवपुराणानुसारेण शिवस्य कति मूर्तयो शैवसाधनासम्बद्धानामाचार्याणामैतिह्यं तेषां चिन्तनञ्च प्रस्तुतमस्ति । एवञ्च माहेश्वरसाधनमार्गे वामाचारस्योत्तरोत्तरह्रासेन शिवतत्त्वस्य क्रमिकविकासेन च माहेश्वराणां कापालिकः, कालदमनम्, पाशुपतः, शैवश्चेति मतचतुष्टयं प्रचलितम् । उपासनापद्धतेः पार्थक्येन तेषां मतानां दार्शनिकस्वरूपं भेदं लभते । शोधप्रबन्धेऽस्मिन् तस्य साङ्गोपाङ्गविवेचनं बिहाय केवलं भक्तिरसदृष्ट्यैव तस्य स्वरूपं निरूप्यते । एतस्य लेखस्याध्ययनेन विशेषतोऽनधीतपुराणविषयास्तदध्ययने समुत्सुकाश्च जना लाभान्विता भविष्यन्ति ।