https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha <p>Nepalbhasha is published by the Central Department of Nepalbhasha, Tribhuvan University. It publishes articles which deal with Newar Studies viz. Newar literature, language and linguistics, culture, Sociology, anthropology, archaeology, palaeography, inscription and other fields of Newar Studies.</p> Central Department of Nepalbhasha en-US Nepalbhasha 2822-2059 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47240 <p>नेपाःया प्राचीन सभ्यताया केन्द्रस्थलतमध्ये नेपा:गा: नं छगू खः । नेपा:गालय्‌ सभ्यता विकास याःपिं व थन मूलबासीकथं नालातःपिं नेवाःत खः । थन आकारय्‌ तःकुगु, मध्यम व चीकुगु यानाः दर्जनौं प्राचीन व मध्यकालीन नेवाः बस्ती दु । अथे हे नेपा:गालय्‌ धार्मिक, सांस्कृतिक, पुरातात्त्विक व ऐतिहासिक महत्त्वं जाःगु थीथी ख्यः, देवस्थल, पुखू, तीर्थ, दिप आदि दु । थथे प्राचीन सभ्यताया विकास व विस्तार जूगु लागा जुयाः थनया थाय्‌बाय्‌या प्राचीन ईनिसें प्रचलित नांत दु । स्थानीय जनभाषाय्‌ ल्यनाचोंगु ऐतिहासिक स्थाननामं थनया प्राचीनताया क्रमिक विकासक्रम, जातीय इतिहास, भाषिक विकासक्रम, धार्मिक-सांस्कृतिक परम्परा, रीतिथिति, वास्तु, प्रकृति आदिबारे थीथी तथ्य उलाचों । सलंसः दँन्ह्यःनिसें खुल्ला बुँ-बाली, ख्यः, देवस्थल, पुखू, बगः आदिया रूपय्‌ दुगु लागाय्‌ अस्वाभाविक ढंगं बोलंगु बस्तीकरण, शहरीकरण व बजारीकरणं थनया स्थाननामय्‌ नं अस्वाभाविक ह्यूपाः हयाब्यूगु दु । अप्वः संख्याय्‌ गैरनेवाःतय्‌गु उपस्थितिं प्रचलित नेवाः स्थाननाम विस्थापित जुयाः न्हू-न्हूगु नेपाली नां स्थापित जुयावःगु सलंसः दसु खंकेफु । गनं-गनं ला अंग्रेजी खँगोलं तकं थाय्‌ कयाहःगु अवस्था दु । शदीऔं न्ह्यःनिसें मौखिक परम्परां हस्तान्तरण जुजुं वःगु नेपाःगाःया स्थाननामत मेगु न्हू नामं विस्थापन जुयावंगुया थीथी कारणत दु । थन प्रचलित नां चीकाः न्हू–न्हूगु नां बोलनाचोंगुया मू कारणतय्‌के राज्यया उदासीनता, व्यवसायिक मनोविज्ञान, व्यक्ति वा समूहं यत्थें नामांकरण याइगु प्रवृति, अंग्रेजी व नेपाली भाय्‌या प्रभाव, नेपा:गालय्‌ जुयाचोंगु भौतिक निर्माण व सामाजिक संरचनाय्‌ वःगु ह्यूपाः आदि खनेदु । नेवाःवस्तीं पिने लाःगु लागाय्‌ ९१ प्रतिशत नांत न्हू नामं विस्थापित याःगु व ९ प्रतिशत ऐतिहासिक नामं जक स्थायित्व कयाः छेलाबुलाय्‌ लेंगु खनेदु ।</p> <p> </p> <p> </p> भरत Bharat महर्जन Maharjan Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 1 18 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47240 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47265 <p>मनू सामाजिक प्राणी खः । समाजय्‌ थःथवं विचार, भाव, इच्छा व्यक्त याय्‌गु निंतिं भाषाया विकास जुल । उकिं मनूतय्‌ दथुइ जुइगु अर्थपूर्ण संचार हे भाषा खः । अले थ्व हे भाषाया वैज्ञानिक अध्ययन हे भाषाविज्ञान खः । मनूया जीवनय्‌ भाषा छगू प्राकृतिक व सामान्य अंगकथं नालाच्वंगु दु । संसारया फुक्क भाषाया लेखन अभ्यास मदु । गुलि भाषा ला सम्बन्धित समाजया मनूतय्‌सं नोंवाइगु ध्वनि, खँगोः आदिया आधारय्‌ जक ल्यं दु । भाषाया छाय्‌ लेखन शैली मदुगु ?, ध्वनि व लेखन दथुइया सम्बन्ध, भाषिक संचार आदिया विषयसं भाषाशास्त्री एवं मानवशास्त्री एडवार्ड सपिरं व्याख्या यानादी । वय्‌कलं भाषाविज्ञान व मानवशास्त्रया अन्तरसम्बन्धया विषयसं अध्ययन यानादी । सपिरं भाषायात विशुद्ध मानवीय व मानवीय भाव, विचार, इच्छा स्वतन्त्र रूपं संचार याय्‌गु असहज वा अस्वाभाविक प्रतीकात्मक प्रणालीकथं परिभाषित यानादी । अथे हे, भाषा व संस्कृतिया सम्बन्धयात नं सपिरं विशेष महत्व बियादी । संस्कृतिं भाषाया आकृति निश्चित याइगु मखुसें संस्कृतियात निश्चित रूप बीगु ज्या भाषां याइ ।</p> दीपा Dipa महर्जन Maharjan Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 19 30 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47265 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47268 <p>नेपालभाषाय्‌ प्याखं धाय्‌बले नाटक व नृत्य नितां कःघाः । नेपालय्‌ देवदेवीया प्याखं भाव नृत्यं शुरु जुयाः लिपा नृत्य नापनापं मे हालीगु विकास जुजुं बुलुहं नाटकया रूप काःगु खः । देवदेवीया प्याखं ख्वाःपाः पुयाः हुइगु खः । लिपा तिनि संवादया विकास जुल । थथे प्याखं दकलय्‌ न्हापां भाव नृत्यं शुरु जुयाः लिपा संवादतक विकास जूगुलिं हे प्याखं धाय्‌बले नाटक व नृत्य नितां कःघाःगु जुइमाः । तान्त्रिक शक्तिया मू स्रोतकथं पूजाआजा यानावयाचोंपिं पीठगण द्यःयात मूर्ति जक थापना यानाः मगानाः उगु मूर्ती जीवन्यास विधिं देवत्व प्रतिस्थापन याय्‌धुंकाः तिनि व द्यःया सजीवता दइगु विश्वास जूगुलिं थीथी देवदेवीयात सजीवता बीगु झोलय्‌ मनूया शरीरदुने द्यः दुबिकेगु परम्परा न्ह्यात । थुगु हे परम्परादुने थीथी मातृकायात नं सजीवता बीगु ज्या जुल । थ्व हे झोलय्‌ इकुनप्याखं दय्‌केगु ज्या जुल जुइ । तान्त्रिक शक्तिलिसे स्वापू दुगु अजिमा प्याखंत मल्लकालीन इलय्‌ इकुनप्याखंया नामं म्हसीका वयाचोंगु खः । इकुनप्याखंया नामं परिचित प्याखंत थौंकन्हे थीथी नामं म्हसीकाः वयाचोंगु दु ।</p> जीवन कुमार Jeevan Kumar महर्जन Maharjan Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 31 49 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47268 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47269 <p>साहित्यया प्यंगू विधा कविता, आख्यान, नाटक व निबन्ध मध्ये छगू न्हूगु उत्कृष्ट गद्य साहित्य विधा निबन्ध खः । १६औं शताब्दी फ्रान्सं शुरु जूगु निबन्ध विधा नेपालभाषा साहित्य खेलय्‌ झण्डै सोसःत्या दँ लिपातिनि खनेदत । थोहे झ्वलय्‌ आधुनिक निबन्धकारया रूपय्‌ खनेदुम्ह छम्ह निबन्धकार पद्मरत्न तुलाधर खः । पद्मरत्न तुलाधरया निबन्ध नेपालभाषा साहित्य खेलय्‌ सफल निबन्ध कथं दुथ्यागु दु । पद्मरत्नया बुलुमि निबन्ध पुचः(नेसं १०८३), बाथरुम मेमेगु निबन्ध (नेसं ११३२) व लुमं लुमं न्ह्याइपुसे च्वं ! (नेसं ११३५) यानाः सोंगू निबन्ध संग्रह पिदंगु दु । थुगु चोसुइ बुलुमि निबन्ध संग्रहय्‌ दुथ्याःगु झिपु निबन्धमध्ये कुसि निबन्धयात जक दुवालाः कुसि निबन्धयात प्रगतिवादी सिद्घान्तया आधारय्‌ विश्लेषण जूगु दु । अथे हे प्रगतिवाद सिद्धान्तयात छेलाः निबन्धय्‌ दुथ्याःगु मूल्य मान्यता, बिचा:, चिन्तनया विश्लेषण जूगू दु । चोसुया लागि प्राथमिक जोलंकथं बुलुमि निबन्ध संग्रहयात नालातःगु दुसा द्वितीयक स्रोतकथं पद्मरत्न तुलाधर व वय्‌कःया विषयवस्तुलिसे स्वापू दुगु प्रकाशित थीथी सफू व लेख रचनात संकलन यानाः अध्ययन जूगु दु ।</p> लसता Lasata सिं Sing Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 50 56 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47269 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47302 <p>आधुनिक शिक्षाया संस्थागत व्यवस्था न्हेव नेपालय्‌ नं भारतय्‌ छेलाबुलाय्‌ दुगु वैदिक वा संस्कृत शिक्षा व वौद्ध शिक्षा परम्परा निगूकथंया शिक्षा छेलाबुलाय्‌ वयाच्वंगु ख:। किरातकालया शिक्षावारे एकिन याय्‌फूगु मदु । मल्लकालय्‌ मल्ल जुजुपिन्सं जनतायात शिक्षा बीमा: थेँ मताय्‌कू । शाहकालया पूर्वार्द्धय्‌ सर्वसाधारणया नितिं स्कूल चाय्‌कुगु खनेमदु । दरवारय्‌ राजगुरु तया: ब्वँकीगु ख:सा मेपिं गुरुया छेँय्‌ वना: ब्वनीगु ख:। आधुनिक शिक्षाया प्रारम्भ विसं १९१० सालं दरवार हाईस्कूलं जुल । नेपालभाषा शिक्षाया प्रारम्भ महावीर स्कूल व नेपाल राष्ट्रिय विद्यापिठं जूगु खनेदु । थौंकन्हय्‌ वया: पूर्व प्राथमिक तगिंनिसे पीएचडीतक नं नेपालभाषां याय्‌गु व्यवस्था दु । थुगु च्वसुया उद्देश्य नेपालय्‌ नेपालभाषा औपचारिक शिक्षा गुबलेनिसें न्ह्यात धइगु मालेगु ख:। च्वसूलिसे स्वाःगु पुस्तकालयया सामग्री छेलागु दु । पूर्वीय भाषाकथं माध्यामिक तगिमय्‌ नेसं १०७१ निसें नेपालभाषा ब्वने दुगु खः। आइ.ए.तगिमय्‌ नेसं १०८० निसें नेपालभाषा ब्वनेदत । १०९७ निसें डिग्री बाइ डिजर्टेशन याय्‌गु ब्यवस्था जुल । थुकथं राणाकालंनिसें नेपालभाषायात प्रजातन्त्र वय्‌धुंका: तक नं सरकारं नेपालभाषायात कोतेलेगु हे नीति का:गु खनेदु ।</p> रविन Rabin श्रेष्ठ Shrestha Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 57 74 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47302 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47303 <p>नेपालभाषा लिच्छविकालसिबें न्ह्यः हे प्रचलनय्‌ वय्‌‌धुंकल । थुकिया दसुकथं लिच्छविकालीन अभिलेखय्‌ गैरसंस्कृत खँगोःत थौंतक नेपालभाषाय्‌ छेलाचोंगुयात काय्‌‌छिं । नेपाःया प्रशासनिक ज्याखँय्‌ लिच्छविकालनिसें थीथी कालखण्डय्‌ संस्कृत, मैथिली व खसभाषाया विशेष भूमिका दु । उकिं नेपालभाषाय्‌ थुकिया प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष प्रभाव लाइगु स्वाभाविक खः । आधुनिक इलय्‌ जुयाचोंगु वैज्ञानिक आविष्कार, शिक्षा, संचारया तिव्र विकास व आन्तरिक तथा पर्यटकीय व्यवसायं नं नेपालभाषाय्‌ प्रभाव लाकाचोंगु दु ।</p> राजित बहादुर Rajit Bahadur श्रेष्ठ Shrestha Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 75 83 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47303 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47304 <p>थो चोसु धुस्वां साय्‌मिया ‘जि भ्वातिं जि सतः’ उपन्यासयात अस्तित्ववादी सिद्धान्तय्‌आधारित विश्लेषण खः । मनूया अस्तित्व व थोया विशिष्ट विशेषताया अध्ययनय्‌केन्द्रित दार्शनिक चिन्तनया नां अस्तित्ववाद खः । मनूया जीवनया मूल समस्या मालेगु व उकिया परिप्रेक्ष्यय्‌जीवनया सत्य लुइकेगु अस्तित्ववादया विशिष्ट अभिप्राय खः । अस्तित्ववादं धाइ निरर्थक व निस्सार संसारय्‌मनू विसंगति अवस्थाय्‌दुःख, पीडा भोगे यानाचोनी । अस्तित्ववादया मुख्य लक्ष्य मनू, मनूया स्वतन्त्रता खः व वं भोगे याइगु जीवन खः । चोसुइ अस्तित्ववादया सिद्धान्त छेलाः जि भ्वातिं जि सतः उपन्यासय्‌खनेदुगु अस्तित्ववादी दृष्टिकोणया विश्लेषण याय्‌गु कुतः जूगु दु । चोसुयात आवश्यक सामग्री पुस्तकालय विधिं मुंकातःगु दुसा विश्लेषण याय्‌त निगमन विधि छेलाः वर्णनात्मक विधिइ न्ह्यबोयातःगु दु । पाठपरक तथ्यय्‌आधारित जुयाः उपन्यासया मूल पात्र ‘चन्द्रलक्ष्मी’यात मनूकथं विश्लेषण यानाः अन खनेदुगु जीवनया सार, दुःख, पीडा, निराशा, विसंगति, मृत्युचेत व थोदथुइ मूल पात्रया स्वतन्त्र छनोट, वया कर्म व उकिं हइगु सुखद् व दुःखद् लिच्वःयात दुवालाः उपन्यासय्‌खनेदुगु अस्तित्ववादी दृष्टिकोणया निष्कर्ष पिकयातःगु दु ।</p> राकेश Rakesh महर्जन Maharjan Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 84 94 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47304 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47307 <p>लः त्वनेगु पदार्थ खः । थ्व अन्न नं खः । अन्न सय्‌केत लः मदय्‌‌क मगाःगुलिं हे थुकियात अन्न धाःगु खः । जीवन निर्वाह याय्‌ धुंकाः जीवनयात परिशुद्धिया नितिं नं लः माः । थुकथं जीवनया हरेक ख्यलय्‌ माःगु लखं हे सभ्यता दय्‌‌की । लः मदय्‌‌क सभ्यता न्ह्याइमखु । नेपाःगाःया येँ देय्‌ दुने नं थौंया सघन येँ देय्‌ लखं हे विकास जूगु वस्ती खः । प्यखेरं खुसि न्ह्यानाच्वंसां नगर निर्माणया नितिं उगु लः नगर दुने हय्‌‌मफयाः लिच्छविकाल न्ह्यःतक बन्जर वा सुख्खा येँ देसय्‌ दकले न्हापां मानदेवं लः हःगु खः । थ्व हे लः हःगु प्रसंग दुथ्यानाच्वंगु अभिलेख खः केलत्वाःया अभिलेख । थुकी लः हया धकाः न्ह्यथने धुंकाः थ्व लागाय्‌ चहपह अप्वल । अझ मेमेगु भौतिक संरचना निर्माणलिसें स्वापू दुगु अभिलेख लुयावःगु आधारय्‌ हाडिगाँ वा नरलय्‌ न्यनाच्वंगु नेपाःगाःया सभ्यता येँ देसय्‌ विस्तार जुल धाय्‌‌फु । उकिं केलया अभिलेख येँ देय्‌‌या जीवनसूचक खः । थ्व हे लखं थनया लः सम्पदायात जक मखु थन सुख्खा भूमी नं जीवन थनेगु ज्या याःगु दु ।</p> राजनलाल Rajanlal जोशी Joshi Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 97 105 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47307 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47308 <p>मार्क्सवादया मूल आधार द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद ख: । मार्क्सं चेतनायात मखु पदार्थयात अन्तिम सत्य स्वीकार या:गु दु । संसारय्‌ हरेक वस्तुइ द्वन्द्व जुयाचोंगु दइ । अन्तरविरोधया कारणं हे हरेक वस्तुइ गतिशीलता दइ<strong>, </strong>न्हूगु सृजना जुइ<strong>, </strong>पुलांगु नष्ट जुयावनी । पुलांगुयात निषेध मयाय्‌कं छुं नं क्षेत्रय्‌ प्रगति जुइमखु । मानव सभ्यताया विकास हे वर्गद्वन्द्वया कारणं जूगु ख: । उकिं मार्क्सं मानव समाजया विकासयात वर्गसंघर्षया इतिहास धा:गु दु । थुगु चोसुइ बुद्ध साय्‌मि 'जि जिगु वर्तमान' व 'जिन्दगी बँय्‌ वा:गु हि चेतनाया मि' निगू सफूदुने दुथ्यानाचोंगु कविताय्‌ वर्गद्वन्द्वया चित्रण गुकथं जुयाचोंगु दु धका: विवेचना यानात:गु दु । बुद्ध साय्‌मि आर्थिक विभेदया कारणं समाज वर्गय्‌ विभाजित जूगु, चोय्‌या वर्गं कोय्‌या वर्गयात शोषण यानाचोंगु अवस्थाप्रति सचेत जू । वर्गभेद सृजना याय्‌त धर्मं नं गुहालि यानाचोंगुप्रति विरोध याना: अध्यात्मया बन्धन चो:फुइत आह्वान यानादीगु दु । मार्क्सं थें शोषित–पीडितपिं सचेत जुयाः न्ह्यांवना: वर्गविहीन समाज दय्‌केगु इच्छा प्वंकादीगु दु ।</p> रवि Rawi शाक्य Shakya Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 106 115 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47308 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47315 <p>भारतय्‌ बोलंगु ब्राम्ही लिपिया विकासक्रमय्‌ नेपालय्‌ थःगु हे पहः दुगु नेपाल लिपिया विकास जुल । ब्राम्ही लिपिया कालावधि सामान्यतः ईपूया निगू शताब्दीनिसें ईशाया प्यंगूगु शताब्दीतक माने यानातःगु दु । थुकिया दथुइ थो आखः रूपय्‌ छुं हिउपाः वःगु लूगु दु । थुगु हिउपालं ईशाया सोंगूगु शदी छगू न्हूगु रूप बोलनावल । थुकियात गुप्त लिपिया नां बियाबिल, छाय्‌कि भारतया गुप्त सम्राट पिनिगु कालय्‌ न्हापाया ब्राम्हीसिकं बिस्कं रूप बोलन । गुप्त लिपिया थो रूपय्‌ खुगूगु शदीतक चले जुल । थोयां ल्यू मेगु हिउपाः वःबले थुकी छगू वैशिष्ट्य थो मिलेजुल कि दकों आखलय्‌ कुं (कोण) वा छ्‌यं (शिरोरेखा) समावेश जुल । खुगूगु निसें गुंगूगु शताब्दीया दथुइ हानं अथे हे वैशिष्ट्य बोलन, गुगु थुकी गुप्त लिपिलिसे अलग्ग यानाब्यूगु दु , गथे - (१) गुप्त लिपिया आखःया तपेंगु धोः कोय्‌पाखे खवय्‌ चाःतूगु लूगु दु, व (२) मात्रात बेकोयाः ताहाकः जुयावन । उकिं थुकियात ‘कुटिलाक्षर’ वा ‘कुटिलालिपि’ धयाबिल । गनं गनं ‘विकटाक्षर’ (चाःतूगु लिपि) नं नां दु । मात्रा पूवंगु ई जूगुलिं थुगु ईया लिपियात ‘सिद्धमातृका’ नं धाइ । थो हे लिपिया आधारय्‌ नेपाल लिपिया विकास जुल । व नेपाल लिपिया छगू भेद रञ्जना लिपि बोलन । रञ्जना ज्यान दुगु आखःकथं मान्यता दुगुलिं थुकियात मनूतय्‌ म्हबोनाप जोलाकाः नां छुनातःगु दु ।</p> शरदवीर Sharadbir कंसाकार Kansakar Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 116 125 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47315 https://www.nepjol.info/index.php/nepalbhasha/article/view/47320 <p>जंगली अवस्थां सभ्य जुयाः म्वाय्‌स:गु अवस्थाधुंकाः मनूतय्‌सं थःगु बुद्धि विवेक छेलाः चिन्तन याय्‌गु झोलय्‌ संस्कृतिया निर्माण जुल । मनूतय्‌गु मजीमगाःगु आवश्यकता पूवंकेगु धैगु सभ्यता खःसा सभ्य जुयाः गुकथं म्वाय्‌गु धैगु चिन्तनया उपज संस्कृति खः । लं पुनेगु, बाजं थाय्‌गु सभ्यताया चिं खःसा लं पुनेगु बाजं थाय्‌गु कलात्मक चिन्तन संस्कृति खः । थुजोःगु चिन्तनय्‌ उगु थाय्‌या लकस, मौसम, प्राकृतिक वस्तु, भूगोलं तःधंगु भूमिका म्हिती । पर्यावरणपाखें मनूतय्‌सं थःगु शारीरिक अस्तित्व लेंकातय्‌गु कुतः यानाचोनी । थः व थः चोनागु समाजया अस्तित्व लेंकेगु, निरन्तरता बीगु लागि याःगु मंकाः कुतःपाखें संस्कृतिया जन्म जुइ । संस्कृत भाषाय्‌ परिष्कृतया अर्थय्‌ छेलातःगु खनेदु । थुगु चोसुइ नेपाःगाःया नेवाःतय्‌सं न्ह्याकाचोंगु संस्कृतियात लिधँसा दय्‌कागु दु । भौगोलिक, धार्मिक आस्थाकथं नेवाः संस्कृति निर्माण जुयाचोंगु खनेदु । नेवाः संस्कृति निर्माणया आधार हिन्दू बौद्ध दर्शन चिन्तनपाखें प्रभावित खनेदुसा थुगु चिन्तनया मूल आधार पर्यावरण हे खनेदु । जुलियन स्टेवार्डया सांस्कृतिक पर्यावरणया सिद्धान्तयात थुगु चोसुइ छेलेगु जुइ । जुलियन स्टेवार्डया धारणाकथं पर्यावरणपाखें मनूया जीवनय्‌ प्रत्यक्ष असर लाकी । उगु थाय्‌या लकसया अन्तरक्रियापाखें हे विशिष्ट संस्कृतिया विकास जुइ । प्रकृतिनाप संघर्ष याय्‌बले सुनां त्याकेफै वयागु अस्तित्व लेनाचोनी । सु संघर्षय्‌ बुइ व लोप जुइ डार्बिनया विकासवादी सिद्धान्तया आधारय्‌ जुलियन स्टेवार्डं संस्कृतिया निर्माण पर्यावरणया आधारं जुइ धैगु सांस्कृतिक पर्यावरणया सिद्धान्तयात परिक्षण याय्‌कथं थुगु चोसु तयार जूगु दु ।</p> वज्रमुनि Bajramuni वज्राचार्य Bajracharya Copyright (c) 2022 2022-08-16 2022-08-16 1 1 126 135 10.3126/nepalbhasha.v1i1.47320