विद्यालयबाट प्रकाशित सूचनामा प्रयुक्त वर्णविन्यासगत त्रुटि {Orthographic Errors in Schools' Published Notice}

Abstract

प्रस्तुत लेख  विद्यालयबाट प्रकाशित सूचनामा भएका वर्णविन्यासगत अध्ययनमा केन्द्रित रहेको छ । गुणात्मक ढाँचा रहेको  यस अध्ययनमा वीरेन्द्रनगर सुर्खेतका विद्यालयबाट प्रकाशित सूचनालाई जनसङ्ख्याका रूपमा लिइएको छ ।  वीरेन्द्रनगरका छवटा विद्यालयका मिति २०८१ र २०८२ मा प्रकाशित  सूचना जनसङ्ख्याका रूपमा रहेकोमा सुविधाजनक नमुना छनोट विधिका माध्यमबाट प्रत्यक विद्यालयबाट प्रकाशित चार चारवटा गरी २४ वटा सूचनालाई नमुनाका रूपमा लिइएको छ ।  उक्त विद्यालयबाट प्रकाशित सूचनाबाट प्राप्त तथ्याङ्कको विश्लेषण गर्दा क्रमशः दीर्घसम्बन्धी प्रयोगमा ३८.७५ प्रतिशत, पदयोगमा २३.९८ प्रतिशत, ह्वस्वसम्बन्धी प्रयोगमा ११.११ प्रतिशत, पदवियोगसम्बन्धी ९.२२ प्रतिशत, ब र व सम्बन्धी ७.७८ प्रतिशत,  पञ्चम वर्णको प्रयोगसम्बन्धी ६.२७ प्रतिशत, श, ष, स सम्बन्धी १.८२ प्रतिशत र शिरबिन्दु र चन्द्रबिन्दुको प्रयोगमा १.११ प्रतिशत शब्दमा रहेको छ । सूचना तयार पार्ने व्यक्ति तथा संलग्न कर्मचारीले भाषिक ज्ञान लिनु आवश्यक देखिन्छ । नेपाली विषयका शिक्षक भए तापनि भाषा सम्पादन नगर्नु, भाषिक ज्ञानमा कमजोरी हुनु, आफ्नो पढाइको विषय नेपाली नहुनु, काम छिटै सक्नुपर्ने मानसिकता बनाउनु वा सक्नु, वर्णविन्यासगत नियमलाई ख्याल नगर्नु, भइहाल्छ नि भन्ने मानसिकताबाट सामग्री निर्माण गर्नुका कारण भाषिक त्रुटि हुने गर्दछ । शुद्ध र मानक नेपाली भाषाको सुनिश्चितताका लागि सार्वजनिक सूचनाको प्रकाशनसँगै शब्दकोश, व्याकरण तथा शैलीसम्बन्धी मार्गदर्शकहरूको प्रयोग अपरिहार्य छ । साथै भाषिक एकरूपता र सुधारका लागि तालिम, सेमिनार तथा प्रशिक्षण कार्यक्रमहरू नियमित रूपमा सञ्चालन गर्नु आवश्यक रहेको निष्कर्ष लेखमार्फत प्रस्तुत गरिएको छ ।