भाषा सिकाइको संज्ञानात्मक निर्माणवादी सिद्धान्त Bhasha Sikaiko Sangyanatmak Nirmanvadi Siddhanta

Authors

  • नेत्रप्रसाद Netraprasad पौडेल Poudel महेन्द्र रत्न क्याम्पस ताहाचल Mahendra Tatna Campus Tahachal, TU

DOI:

https://doi.org/10.3126/tuj.v29i1.25994

Keywords:

निर्माणवादी सिद्धान्त, बालविकास र सिकाइबिचको सम्बन्ध, Bal Bikas ra sikai vichko sambandha

Abstract

संज्ञानात्मक निर्माणवादी सिद्धान्तका जनक स्विस मनोवैज्ञानिक तथा दार्शनिकजिन पियाजे बीसौँ शताब्दीका भाषाशास्त्री हुन् । यस सिकाइसम्बन्धी सिद्धान्तबाट बालविकास र सिकाइबिचको सम्बन्ध निरूपण भएको छ । यसले संज्ञानात्मक सार्वभौमिकतालाई अगालेको छ । बालबालिकाको सिकाइलाई जैविक पृष्ठभूमिसग जोडेकोछ । भाषा विकासका लागि संज्ञानात्मक विकासको खाचोलाई औल्याएको छ । योसंरचनागत, धारणागत, आत्मीकरण तथा संयोजन र सन्तुलनको अवधारणामा आधारितदेखिन्छ । यसले स्थितिजन्य सिकाइ सिद्धान्तको पक्षधरता अगालेको छ । बाल विकाससग बच्चाको बौद्धिक विकास र संज्ञानात्मक विकासलाई जोड्ने यस सिद्धान्तले भाषालाईतथ्याङ्कको स्रोतका रूपमा मात्र ग्रहण गरेको छ । बालकलाई विभिन्न सजीव–निर्जीववस्तु र घटनाबारेको तार्किक सिप अनि ज्ञानको निर्माणमा तथा त्यसको पृष्ठपोषणमाभाषाको आवश्यकता पर्छ भन्ने कुरामा यसको जोड देखिन्छ । त्यसैगरी यो भाषासिकाइका निम्ति मानव बुद्धिलाई अभ्यस्त तुल्याउन वास्तविकताको रूपान्तरण रस्थिरताको आवश्यकताको पक्षमा उभिएको छ । यसले स्वउत्प्रेरणालाई एउटा सक्रियप्रक्रियाका रूपमा सिकारले आफ्ना विगत र वर्तमानका ज्ञान एवम् अनुभवहरूसग सम्मिलन, अनुकूलन र संयोजन गर्दै नया ज्ञानको सिर्जना गर्ने प्रक्रियाका रूपमा उपयोगगर्दछ भन्ने पक्ष र ज्ञान ग्रहण गर्ने कुरा नभई विगत र वर्तमानका अनुभवहरूकोसमन्वयबाट आफै सिर्जना हुने कुरा हो भन्ने मान्यतालाई स्विकारेको छ ।

Downloads

Download data is not yet available.
Abstract
430
pdf
1781

Author Biography

नेत्रप्रसाद Netraprasad पौडेल Poudel, महेन्द्र रत्न क्याम्पस ताहाचल Mahendra Tatna Campus Tahachal, TU

नेपाली शिक्षा विषयका सहप्राध्यापक  Associate professor, Nepali 

Downloads

Published

2016-03-31

How to Cite

पौडेल Poudel न. N. (2016). भाषा सिकाइको संज्ञानात्मक निर्माणवादी सिद्धान्त Bhasha Sikaiko Sangyanatmak Nirmanvadi Siddhanta. Tribhuvan University Journal, 29(1), 259–266. https://doi.org/10.3126/tuj.v29i1.25994

Issue

Section

Articles