नेपालको महिला आन्दोलनको इतिहास र वर्तमान अवस्था Nepalko Mahila Andolanko Itihas ra Bartaman Awastha

Authors

  • मीना Mina ओझा Ojha पाटन संयुक्त क्याम्पस, त्रिभुवन विश्वविद्यालय, पाटनढोका, ललितपुर Patan Samyukta Campus, TU, Patandhoka Lalitpur

DOI:

https://doi.org/10.3126/tuj.v27i1-2.26403

Keywords:

Women rights, Women politics, History, Women movement

Abstract

महिलाले आफ्नो पहिचान र अधिकारको खोजी गर्न पाउनु नैसर्गिक अधिकार हो ।
आफ्नो अधिकारसँगै गाँसिएको मौलिकता र मौलिकताको खोजी गर्ने अधिकारको सदुपयोग
गर्न पाउन अर्को महइभ्वपूर्ण पक्ष हो । नेपाली महिलाले पनि आफ्नो नामका अगाडि वीर,
वीरङ्गाना र विदुषी विशेषण अङ्कित गराउन सफलता प्राप्त गरेको प्रसङ्ग महिला
आन्दोलनबाट भएको इतिहासमा गौरवमय अध्यायको रूपमा अङ्कित रहेको छ । महिला
आन्दोलनको इतिहासले राष्ट्रले, राष्ट्रियता, सामाजिक, आर्थिक, सांस्कृतिक आदि क्षेत्रमा
पु¥याएको योगदान महइभ्वपूर्ण मानिन्छ । खहरेको भेलमा एकै छिन उर्लिएर सुक्नुभन्दा
विशाल सागरमा आफूलाई समाहित गर्नुको सार्थकता, औचित्य एवम् महइभ्व बेग्लै बन्दो
छ । आशाका मधुरदीप जलाउँदै सम्भावनाका कठिन यात्रामा अगााडि हिँड्ने दमन र
कुचेष्टाको जन्जिरलाई चुँडाल्दै अनन्त अधिकार र स्वतन्त्र विचार पोख्न कसैको आदेश
लिइरहनु पर्दैन भन्ने अनुकरणीय उदाहरण बन्न सफल भएको छ नेपालको महिला
आन्दोलन । स्वतन्त्रता र समानता कुनै पनि मुलुकको उन्मुक्त यौवन हो र यसलाई
विसङ्गगतिको पाङ्ग्रा बनाएर गुडाउने हो भने कहिल्यै उम्कन नसक्ने दलदलमा भासिन्छ ।
नेपाली महिला आन्दोलन वर्तमान यगको जीवित उदाहरण हो । समय बदलिए पनि,
राजनैतिक परिवर्तन भइरहे पनि वा सामाजिक मूल्य र मान्यता फेरिइरहे पनि नेपाली
महिलाहरूको यो आन्दोलन उल्लेख्य सहभागितामा चलि नै रहेको छ । यी सबैमा
महिलाहरूकै उल्लेख्य सहभागिता देखिन्छ । यसबाट सिङ्गो नेपाली जनजीवनलाई विस्तारपूर्वक
चियाउन सकिन्छ । विश्वको यस भूखण्डमा नेपाली महिलाको योगदान गर्वको विषय बनेको
छ । नेपालको पुरुषप्रधान समाजमा महिलाका हक–अधिकार घरभित्रै सीमित जस्तै पारिएका
छन् । विभिन्न आरोप लगाएर नारी अस्मितालाई धमिलो पार्ने दुस्साहस शिक्षित वर्गमा पनि
प्रवृत्तिका रूपमा दिनपरदिन बढ्दो छ । हिंसा र विभेद अन्त्यका लागि शताब्दीयौँ अगाडिदेखि
महिलाले कुनै न कुनै माध्यमबाट आन्दोलन गर्दै आएका छन् । नेपालको महिला आन्दोलन,
महिलाको रूपान्तरण, हक–अधिकार स्वतन्त्रता र सार्वभौमिकताको साथै राष्ट्रिय तथा
अन्तर्राष्ट्रिय गतिविधिबाट प्रभावित तथा संस्थागत रूपमा आबद्ध छ । प्रस्तुत लेख यसै
विषयहरूसँग सम्बन्धित रही तयार पार्ने प्रयत्न भएको छ ।

Downloads

Download data is not yet available.
Abstract
1999
pdf
8008

Author Biography

मीना Mina ओझा Ojha, पाटन संयुक्त क्याम्पस, त्रिभुवन विश्वविद्यालय, पाटनढोका, ललितपुर Patan Samyukta Campus, TU, Patandhoka Lalitpur

सह–प्राध्यापक Associate Professor

Downloads

Published

2010-12-30

How to Cite

ओझा Ojha म. M. (2010). नेपालको महिला आन्दोलनको इतिहास र वर्तमान अवस्था Nepalko Mahila Andolanko Itihas ra Bartaman Awastha. Tribhuvan University Journal, 27(1-2), 203–208. https://doi.org/10.3126/tuj.v27i1-2.26403

Issue

Section

Articles