खालिङ राई संस्कृतिमा राक्चिकी फोमेन्दो (भाङग्रा/फयाङ्गा) को महत्व

Abstract

यस आलेखले नेपालको आदिवासी किरात राईको राक्चिकी फोमेन्दो (भाङग्रा÷फ्याङगा) सँग जोडिएको ज्ञान, सास्कृतिक चलन, आध्यात्मिक विश्वास, मनोविज्ञान र सभ्यताको मुन्दुमी आधारलाई चिनाउँछ । यो एथनोग्राफिक अध्ययनले बहुभाषिक किरात राई समुदायमध्ये खालिङ राईले भोगेका भाङग्रा संस्कारसँग जोडिएका चुनौतीहरु र कार्यान्वयनको लेखाजोखा पनि गरेको छ । आदिवासी समुदायका बाल बालिकाहरु त्यस्ता सांस्कृतिक, धार्मिक भेषभूषाको बारेमा अनजान रहेका छन् । एकल सांस्कृतिक विश्वासको बजारले गर्दा आदिवासीहरुको कमजोर राजनीतिक, आर्थिक, शैक्षिक स्थिति देखिन्छ । एकल सांस्कृतिक विश्वासलाई प्रवद्र्धन गर्ने औपचारिक शैक्षिक नीतिले गर्दा यो अवस्था आएको हो । आदिवासी सांस्कृतिक विश्वासहरुले पृथ्वीको आयुसँग जोडछन् । प्राकृतिक स्रोत साधनसँग जोडिएका हुन्छन् । उनीहरुको मौखिक सांस्कृतिक अभ्यास हुन्छ । अरुहरुको लिखित सांस्कृतिक अभ्यास हुनाले ती अभ्यासहरुबिचमा फरक सोच बनेको देखिन्छ । विद्यार्थी, समाजसेवी, शैक्षिकविशेषज्ञ, शिक्षकहरुले यो कुरामा हेक्का राख्नु पर्छ भन्ने यो लेखको ठम्याइ हो ।