विषयवस्तुगत आयामका दृष्टिले विद्यालय तहका नेपाली भाषा पाठ्यक्रम

Abstract

भाषा पाठ्यक्रमा भाषिक सिप विकास तथा विषयवस्तुको बोध तथा आस्वादनका लागि विविध क्षेत्रबाट विषयवस्तुहरू उपयोग गर्ने गरिन्छ । एउटै कक्षा तथा तल्ला माथिल्ला कक्षाका विषयवस्तुबिच क्रम अनि विविधता आवश्यक हुन्छ । यसै पृष्ठभूमिमा यो लेख विद्यालय तह (कक्षा ४–१२) का नेपाली भाषा पाठ्यक्रममा उपयोग गरिएका विषयवस्तुहरू र तिनको सन्तुलन पहिल्याउने उद्देश्यमा केन्द्रित गरिएको छ । यसमा गुणात्मक ढाँचामा आधारित रहेर प्रलेख विश्लेषण तालिका निर्माण गरी तथ्य सङ्कलन, विषयगत उपशीर्षक निर्माणपछि वर्णनात्मक तबरबाट व्याख्या विश्लेषण गरी निष्कर्षमा पुगिएको छ । यस अध्ययनबाट विद्यालय तह (कक्षा ४–१२) का नेपाली भाषा पाठ्यक्रममा विषयवस्तुगत पर्याप्तता र विविधता रहेको, तल्ला र माथिल्ला कक्षाका विधागत पाठहरूमा विषयवस्तुका दृष्टिले उत्तरोत्तर विकास हुँदै गएको निष्कर्ष प्राप्त भएको छ । सामाजिक, श्रम संस्कृति, प्रयोजनपरक विषयवस्तु आदि पर्याप्त रहनु सबल पक्ष अनि प्रकृति, श्रम र संस्कृति जस्ता विषयवस्तुहरू सन्तुलित रहनु सामान्य पक्ष रहेको निचोडमा पुगिएको छ । देशभक्ति, नीतिपरक, लोक साहित्य, व्यवहारिक लेखन विषयवस्तुको न्यूनता रहनु चाहिँ यस तहका पाठ्यक्रमका कमजोर पक्ष पहिचान भएको छ । पाठ्यक्रममध्ये तल्ला कक्षामा मनोरञ्जनात्मक विषयवस्तुहरू थप गर्नुपर्ने साथै जीवनी, नियात्रा, संस्मरण तथा रूपक विधाका विषयवस्तुमा अझ विशिष्टता वा थप स्पष्टता आवश्यक देखिएको छ ।